به گزارش و روابط عمومی سازمان نهضت سوادآموزی ، گردهمایی مشترک مدیران کل آموزش‌وپرورش و معاونین سوادآموزی استان‌ها؛ که با حضور وزیر آموزش‌وپرورش و به‌صورت ویدئو کنفرانس در ساختمان شهیدرجایی برگزار شد،

کوثری مشاور عالی رئیس سازمان نهضت سوادآموزی ، در این گردهمایی  به آخرین وضعیت سواد کشور اشاره کردو گفت : همانطوری که استحضار دارید سوادآموزی  درکشور ما اختیاری و عرضه محور و فاقد تقاضاست  و نیز کاملاً  دولتی و رایگان چون عرضه محور است. اگر مشارکت و حمایت دستگاهها بویژه شوراهای پشتیبانی سوادآموزی و مدیران مدارس نباشد سرعت بخشی به فعالیت های سوادآموزی با کندی پیش می رود. بااین حال  از آغازمبارزه با بی سوادی درکشور بعداز پیروزی انقلاب اسلامی، درصد باسوادی در گروه سنی 6 ساله و بالاتر از 47 درصد در سال 1355 به 89 درصد در برآورد سال 1398 افزایش‌یافته است. به‌عبارت‌دیگر میزان باسوادی در چهار دهه گذشته بالغ‌بر 41.5 درصد افزایش را نشان می‌دهد. همچنین درصد باسوادی در گروه سنی 49-10 ساله از 48.8 درصد در سال 1355 به 96 درصد در برآورد سال 1398 افزایش‌یافته یعنی در چهار دهه گذشته نزدیک به 47.2 درصد رشد را نشان می‌دهد.

برآورد می کنیم نرخ باسوادی کشور در سال جاری به 96.6%  در گروه سنی هدف برسد.

اختصاص 80 درصد از فعالیت‌های سوادآموزی به دختران و زنان

ازحیث توجه به عدالت آموزشی نیز در بین زنان و مردان ، همچنین 80 درصد از فعالیت‌های سوادآموزی به دختران و زنان به‌خصوص در مناطق روستایی اختصاص دارد. نگاه ویژه سازمان نهضت سوادی به زنان و دختران در مناطق کم برخوردار موجب شده شاخص سواد در قشر زنان با شتاب بیشتری افزایش پیدا کند به‌طوری‌که نتایج سرشماری انجام ‌شده در بین سال‌های 1355 لغایت 1395 نشان می‌دهد تفاوت نرخ باسوادی در بین زنان و مردان از 23.4 درصد به حدود 6.8 درصد کاهش پیداکرده و این رقم در گروه سنی 49-10 ساله به کمتر از 2.7 درصد رسیده است.

اختصاص 55 درصد از فعالیت‌های سوادآموزی  به مناطق روستایی

55 درصد از فعالیت‌های سوادآموزی  به مناطق روستایی و محروم اختصاص دارد تا شاخص سواد در مناطق محروم کشور بهبود پیدا کند به‌طوری‌که سرشماری‌های انجام‌شده بین سال‌های 1355 تا 1395 نشان می‌دهد تفاوت درصد باسوادی در بین مناطق شهری و روستایی از 34.9 درصد به حدود 12.3 درصد کاهش‌یافته و این رقم در گروه سنی 49-10 ساله به کمتر از 7 درصد رسیده است.

تدوین برنامه سه سطحی برای سرانجام بخشی و سرعت دادن به فعالیت‌های سوادآموزی

تدوین و اجرای  برنامه سه سطحی بین استانها ازسال 98 در قالب طرح شتاب بخشی که بعضاً  با مشارکت استانها درحال اجراست . بنحوی که قبل از اجرا فاصله نرخ باسوادی بین شهرستانها و مناطق 36% و بین استانها 16%  با میانگین ملی مواجه بوده ایم .

اهتمام ویژه به آموزش اتباع حسب نظر و تاکید مقام معظم رهبری با متوسط سالانه 32،000نفر

پوشش قریب به 385 هزار نفر درسال 98 که 95%  آن از لحاظ وضعیت آموزشی تعیین تکلیف شده است.

اجرای طرحهای خواندن با خانواده  ، حلقه های کتابخوانی ، نماز کلید بهشت ، اجرای مسابقات بین سوادآموزان با توجه به شعار سال که از سوی مقام معظم رهبری اعلام می شود و پرسش مهر ریاست محترم جمهوری برای ارتقاء یادگیری و آموخته های سوادآموزان تحت پوشش سال 98

اقدامات سرآمد در سال98 و 99

تاسیس و راه اندازی 490 مرکز یادگیری محلی که از بین آنها تعداد  120 مرکز با عنوان بسته تحولی ( سواد و زندگی ) درراستای «جهش  تولید » اختصاص یافته تا علاوه بر آموزش دوره های سوادآموزی، آموزش مهارتهای اساسی از قبیل حقوق شهروندی ، مشاغل زود بازده و مهارت های اجتماعی آموزش داده می شود.

طراحی واجرای سامانه تحت وب در سال جاری که آموزش کاربران ، معاونین و همکاران استانی بصورت ویدئو کنفرانس  انجام شده و در مرحله اجرای  آزمایشی  آن هستیم . پیش بینی می شود در صورت اجرای صحیح و دقیق آن از ثبت نام های کاذب و تخلفات اداری ومالی  جلوگیری خواهد شد.  لازم است مدیران محترم کل و معاونین عزیز نسبت به این مهم اهتمام ویژه داشته باشند.

 ایجاد زمینه استفاده از ظرفیت شبکه شاد در برنامه های آموزشی و اطلاع رسانی  درحوزه سوادآموزی بنحوی که تاکنون بالغ بر 18000  نفر از آموزش دهندگان در این شبکه ثبت نام کرده اند و می توانند تمامی برنامه های آموزشی مربوط به مخاطبان کلاسهای خودشان را اجرا کنند.

تدابیر سازمان در دروان کرونا

اتخاذ تدابیر لازم برای تبیین روندها و رویه‌های ارائه خدمات آموزشی در شرایط شیوع بیماری کرونا ویروس، رایزنی برای پخش برنامه‌های تلویزیونی لوح و قلم ویژه دوره سوادآموزی از شبکه ملی و شبکه‌های استانی، هماهنگی برای تولید فیلم آموزشی ویژه دوره انتقال در 6 ماده درسی و بالغ‌بر 150 واحد یادگیری برای پخش از شبکه آموزش، بهره‌گیری از سامانه و پیشخوان محتوا و رسانه‌های آموزشی سازمان که دسترسی به فایل مواد درسی، کمک‌درسی و فرا درسی را فراهم می‌کند، بهره‌گیری از نرم‌افزار تهیه‌شده سوادآموزی از طریق تبلت ویژه مخاطبان دوره سوادآموزی و هماهنگی برای جانمایی برنامه‌های سوادآموزی در شبکه شاد را از اقدامات سازمان نهضت سوادآموزی در دوران کرونا است.

در دوران کرونایی  آموزش حضوری به واسطه پروتکل های بهداشتی به نیمه حضوری و غیر حضوری جایگزین شده است بنحوی که در این شرایط :

تهیه و ابلاغ دستورالعمل شیوه نامه های ارائه خدمات آموزشی بصورت مجازی و غیر حضوری.پخش برنامه های تلویزیونی  لوح قلم دوره ی سوادآموزی از شبکه ملی و شبکه های استانی .آغازتولید فیلم آموزشی دوره انتقال در 6 ماده درسی و 150 واحد یادگیری برای پخش از شبکه آموزش را به استناد بند چ  تکلیفی دستگاه ها .

اجرای آزمایشی آموزش از طریق تبلت درسال جاری .

اقدامات خوب استانها در شرایط کرونایی:

تولید بالغ بر 700 هزار ماسک و لوازم بهداشتی در مراکز یادگیری محلی

با شعار هر خانه یک کلاس سوادآموزی توانستیم ادامه کلاسگذاری سال 1398 را به سرانجام برسانیم.

توسعه و گسترش آموزش مجازی با فعال شدن آموزش دهندگان در تهیه و تولید بسته های آموزشی برای کلاس های دایر

متناسب سازی دستور العمل ها، برنامه ها و شیوه نامه های خود با شرایط جدی

فرصت توسعه برنامه ها و آموزش در فضای مجازی

گسترش آموزش از طریق تلویزیون

البته درسال 98  تعداد 93 جلسه شورای  پشتیبانی سوادآموزی  درسطح استانها  و1943 جلسه نیز درشهرستانها  تشکیل  شده که درجهت حمایت ازفعالیت های سوادآموزی  تاثیر گذار بوده ؛ که تقدیر وتشکر می  شود

آمار واطلاعات بی سوادان

افراد واجد شرایط در دوره های سوادآموزی از طریق پایگاه سازمان انجام می شود دراین پایگاه 46 میلیون نفر از افراد درگروه سنی 49-10 ساله درآن درج شده است.

از سوی دیگر مرجع اعلام وضعیت سواد درکشور مرکز آمار ایران است که آخرین سرشماری سال 95 تعداد 2 میلیون و 232 هزار و 524 نفر بیسواد ایرانی درگروه سنی 49-10 ساله اعلام شده است درحالی که 1 میلیون 660 هزار نفر از آنها  در پایگاه سازمان مدرک ثبتی شناسایی شده اند.

از مجموع بی سوادان ایرانی سرشماری 1395 تنها 640 هزار نفر وجه اشتراک با پایگاه سازمان داشته و تا سطح بلوک شناسایی و در اختیار استانها قرار گرفت. بعد از ارسال این آمار به استانها و پالایش در استانها تعداد قابل توجهی باسواد دارای مدرک  ، فوتی و یا آموزش ناپذیر   بوده اند.

نیروی انسانی

بیش از 17 هزار نفر از آموزش دهندگان نهضت سواد آموزی  در آزمون استخدامی قبول شدند. از بدو تأسیس سازمان، تعداد 117 هزار و 717 نفر از آموزشیاران مطابق قانون به استخدام آموزش‌وپرورش درآمدند و در آخرین مرحله از استخدام آموزشیاران، که پس از ادغام واحدهای سوادآموزی در ادارات کل آموزش‌وپرورش استان‌ها در سال 90 تا 92 انجام شد. تعداد 39 هزار و 161 نفر از آموزشیاران باقیمانده استخدام شدند ولی بااین‌حال سازمان نهضت سوادآموزی با چالش کمبود نیروی انسانی مواجه است.

باتوجه به ممنوعیت بکارگیری نیروی انسانی از سال90  مقرر شد فعالیتهای سوادآموزی با محوریت مدارس و معلمان  انجام شود ؛ ولی حداکثر در طول این چند سال با میانگین 10%  از فعالیت های سوادآموزی از طریق معلمان  صورت پذیرفته است.

لذا سازمان به ناچار به اجرای برنامه های آموزش از طریق برون سپاری و آن هم نتیجه محصول روی آورده است که با اجرای طرح برون سپاری که مصادف شد با طرح ادغام  واحدهای استانی و شهرستانی متاسفانه ، کاهش نظارت و مدیریت بر فرآیند وبا کمترین کیفیت  و همچنین انتظار ایجاد تعهد  به استخدام  درآموزش دهندگان از سوی مراجع قانونگذاراتفاق می افتد.

   علی رغم اقدامات و تلاش های انجام شده؛ سازمان با چند چالش مواجه است :

  عدم دسترسی به اطلاعات اسمی و آدرس بی سوادان،تقاضای اجتماعی حداقلی مخاطبان برای حضور در برنامه های سوادآموزی، تقاضای ناکافی اجتماعی برای مشارکت درارائه واداره خدمات سوادآموزی، بازگشت به بیسوادی و پدیده نوبیسوادی متاثر ازغنی نبودن محیط و دسترسی نداشتن  نوسوادان به مواد خواندنی مکتوب، عدم اجرای دقیق  و مناسب فرآیند برون سپاری  از فعالیتهای سوادآموزی در استانها و شهرستانها.

 کوثری همچنین برای بیرون آمدن از چالش ها و مشکلات پیشنهاداتی را خطاب به مقام عالی وزارت ارائه نمود:

برای  تصمیم گیری درزمینه آمارنسبت به تشکیل جلسه مشترک  با حضور حضرت عالی، سازمان برنامه وبودجه ومرکز آماردردستور کارقرارگیرد .برای  خروج از مشکلات برون سپاری وتامین نیروی انسانی با کیفیت دربرنامه های  سوادآموزی حدود یک سوم از قبولین آزمون 20 تیرماه سال جاری  پس ازطی مراحل  استخدام بصورت تمام وقت  به عنوان  آموزش  دهنده ثابت درحوزه سوادآموزی  فعالیت کنندباستناد فرمایش مقام معظم رهبری (مدظله العالی ) که فرمودند "در مورد سوادآموزی دردرجه اول توسعه سواد و در درجه دوم تعمیق سواد مورد نظر است ، نباید کارمتوقف شود " .وبراساس مصوبه«833» شورای عالی آموزش  وپرورش  ونیز دستور حضرت عالی به پیشنهاد این سازمان که  مرقوم فرمودید :« در مورد سوادآموزی هر اقدامی باید منتج به بهبود وضعیت بشود ؛ تاکنون سیاست های وزارتخانه و سازمان برنامه در این خصوص مفید ارزیابی نمی شود . من بر تشکیل سازمان آموزش بزرگسالان با توجه به وجود 18 میلیون بی سواد و کم سواداصرار دارم و این موضوع را به جناب پور اصغری و جناب الهیار منعکس کردم . خوبست در این مرحله فعال شود و با هماهنگی جناب آقای الهیار کار را با جدیت پیش ببرید. » 

   کار به کندی پیش می رود  مقرر فرمایید  دریک پروسه زمانی کوتاه دستور جناب عالی اجرایی شود.

      طی سال های 96 تا 98  به دلیل کاهش تخصیص ها بنحوی که  میانگین اعتبارات تخصیص یافته  53%  بوده ؛ درحالی که میانگین  فعالیت های محقق شده 83% بوده است . لذا با  بیش از 320 میلیارد تومان  بدهی مواجهیم که حدود 90 میلیارد  تومان آن بابت تشویق سوادآموزان قبول شده دردوره سوادآموزی برای 550 هزار نفر مطابق مصوبه هیات  محترم دولت است.

     باحمایت جناب عالی  سازمان برنامه و بودجه نسبت به تخصیص کامل برنامه های سواد آموزی اقدام نماید.حسب موافقت و دستور جناب عالی نسبت به پرداخت طلب سازمان از آموزش و پرورش برابر جدول توزیع استانی تقدیم شده ؛ تسریع نمایند.

     همانطوریکه جناب عالی بخوبی مستحضرید وفق مصوبه هیات محترم وزیران ، حق مدیریت مدیران مراکز یادگیری محلی همانند مدیران مدارس خواهد بود از سال  94 تا کنون با وجود مصوبه و ابلاغ وزیر وقت  آموزش و پرورش اجرایی نشده است .

حضرتعالی نیک می دانید راهنمای تعلیماتی حلقه واسط بین صف و ستاد برای مراقبت و نظارت بر فرآیند آموزش را بعهده داشته اند؛ با  ادغام واحدهای استانی و شهرستانی نیروهای تمام وقت قراردادی را در بخش های دیگر آموزش و پرورش بکار گرفته اند و در عوض معادل 2540  نفر مسئول سوادآموزی را موافقت و ابلاغ کرده اند :اولاً  هیچ وقت بیش از 1000 نفر سهمیه داده نشد.ثانیاً  چون قراربود مشابه راهبران آموزشی عمل کنند تاکنون عمل نشده است لذا رغبت و انگیزه برای این مهم وجود ندارد و نیز بعضا افراد بی انگیزه و مازاد به این امر اختصاص می یابد. علی رغم موافقت و دستور جنابعالی و آقای اللهیار هنوز اجرایی نشده است . دستور فرمایید در اقدام تعجیل کنند .