بسم الله الرحمن الرحیم

یادداشتی از محمد رضا قاسمی نیا معاون سواد آموزی اداره کل آموزش و پروش استان قم در آستانه سی و سومین سالگرد ارتحال ملکوتی بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی( رحمه الله علیه  )با مروری بر یکی از ابتکارات و اقدامات بنیادین و موثرآن رهبر بزرگ  وحکیم در خصوص دستور تشکیل نهاد مقدس نهضت سواد آموزی

((نهضتی کارآمد و جریانی فرهنگی ))

حضرت امام خمینی (ره) معمار کبیر انقلاب اسلامی ایران در ماه های شروع  پیروزی انقلاب اسلامی و همزمان با استقرار نظام مقدس جمهوری  اسلامی دریک تحول بنیادین چندین نهاد انقلابی را ایجاد نمودندکه برخی از آن ها مانند : سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ،سازمان بسیج مستضعفین ،بنیاد پانزده خرداد ،بنیاد شهید و امور ایثار گران ،جهاد سازندگی ،سازمان تبلیغات اسلامی ،شورای عالی انقلاب فرهنگی ،شورای نگهبان ،کمیته امداد امام خمینی ، دادگاه انقلاب اسلامی می باشدکه متناسب با موقعیت شناسی ،ژرف نگری و مصالح نظام و برای پاسخ گویی به نیازهای کشور ، هرکدام منشاء خیرات و برکات عظیمی برای جمهوری اسلامی و خدمت به مردم عزیز ایران گردید .

یکی از این نهادهای بنیادین و اثر بخش نهضت سواد آموزی می باشد،که به برکت  آن ،علم و اندیشه را در سطح جامعه جاری ساخت و از زلال چشمه سارآن هزاران هزار جوانه علم و دانش رویید و در اندک زمان عمر کوتاه خود توانست تعدادی از نشان های  ارزشمند بین المللی را اخذ و صدها چهره فرهیخته و موفق علمی را با عنوان چهره های موفق سواد آموز برای خدمت در عرصه پیشرفت به جامعه عرضه نماید و برای تحقق شعار آموزش برای همه و همه برای آموزش تلاش کند .

در پیام حضرت امام خمینی برای تشکیل نهضت سواد آموزی سه هدف ارزشمند تبیین شده است  الف)   کوتاه مدت : آموزش خواندن و نوشتن به افراد محروم از نعمت سواد  ب)بلند مدت: ارتقای آگاهی و دانش بزرگسالان نوسواد و کم سواد غیر محصل  ج)تبدیل فرهنگ وابسته کشور به فرهنگ مستقل و خودکفا .

فرمودند:

1-مع الاسف کشور ما وارث ملتی است که از این نعمت بزرگ (سواد)در رژیم سابق محروم و اکثر افراد کشور ما از نوشتن و خواندن برخوردار نیستند ،چه رسد به آموزش عالی .

2-((سواد آموزی یک تکلیف دینی و شرعی است .))                                              

3-((ازجمله حوایج اولیه برای هر ملتی در ردیف بهداشت و مسکن بلکه مهم تر از آن ها ،آموزش برای همگان است.))

4-باید هم نهضت سواد آموزی توسعه داشته باشد ،همه کسانی که سواد ندارند شرکت کنند تا آنان را ببرند به حدی که برای خودشان  بتوانند مسائلی را بفهمند.

و رهبر فرزانه انقلاب اسلامی حضرت آیت الله العظمی  امام خامنه ای هم فرمودند:

1-((سواد آموزی جهادی بلند مدت و آینده ساز به شمار می رود .)) 

2-((سواد آموزی یک جریان مهم فرهنگی است ))

3-در بند اول سیاست ها ی کلی ایجاد تحول در نظام آموزش و پرورش بیان داشته اند :((تحول در نظام آموزش و پروش  مبتنی بر فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی در جهت رسیدن به حیات طیبه (زندگی فردی و اجتماعی مطلوب اسلامی )و رشد و شکوفایی استعداد های فطری و ارتقای کیفی در حوزه های بینش ،دانش ،مهارت ،تربیت و سلامت روحی و جسمی دانش آموزان با تاکید بر ریشه کنی بی سوادی .

4-((حقیقتا نهضت سواد آموزی بر بخش عظیمی ازمردم کشور عزیز ما حق حیات دارد.به خاطر این که به آن ها سواد،کلید تفکر و فراگیری بخشیده است و این نعمت بسیار بزرگی است .

5- ((رشد و توسعه کشور با بازوهای اجرایی با سواد به مراتب سریع تر و آسان تر ازرشدو توسعه به وسیله گروهی است که بخش عظیمی از آنها بی سواد باشند.))

6-درمورد سواد آموزی در درجه اول توسعه سواد و دردرجه دوم تعمیق سواد مورد نظر است نباید متوقف شود.

7-همه به ویژه پدران و مادران باید به سواد آموزی و فعالیت های اجتماعی دختران و زنان کمک کنند تا انقلاب اسلامی هم چنان ازنیروی عظیم حضور زنان در صحنه بر خوردار باشد.

8-آن وقتی که در دنیا خبری از علم و سواد و درس و مشق و نشانه های تعلیم و تعلم وجود نداشت ،اسلام و قرآن ،با اقرا شروع کرد و به قلم و نوشته سوگند خورد و اسیر جنگی را در مقابل یاد دادن چند کلمه آزاد کرد .این متعلق به چهارده قرن پیش است .همان کارهای اسلام و نبی مکرم ما (صلی الله علیه و آله) موجب شد که جامعه امّی عرب در زمانی که اروپای امروز هیچ خبری از علم و دانش نداشتند ،دارنده بزرگ ترین دانشگاه ها و بزرگ ترین دانشمندان  و فارابیها و ابن سیناها و محمد بن زکریاها و ابوریحان ها و دیگران شود ؛یعنی درصدر اسلام مبارزه با بی سوادی و تحریص و تحریض به علم و دانش ،جامعه اسلامی را حدود هفت ،هشت قرن از همه دنیای متمدن آن روز جلوتر برد.

البته بعد مارجعت کردیم .مسلمانان  تنبلی کردند و کار ما به این جا رسید .ولی حالا می توانیم دوباره شروع کنیم .دوباره انقلاب شد ،دوباره اسلام سرکار آمد و حالا دیگر بی سوادی معنی ندارد.                           

اهم مستندات قانونی و اسناد بالادستی و الزامی برنامه های سواد آموزی و آموزش برای همگان

1-پیام حضرت امام خمینی (ره)درهفتم دی ماه 1358 مبنی برتاسیس نهضت سواد آموزی.

2-دستور و تاکید و مطالبه  مقام معظم رهبری (مدظله العالی) مبنی  بر به صفر رساندن بی سوادی .

3-دستور و تاکید و مطالبه رهبر معظم انقلاب اسلامی درجمع فرهنگیان استان فارس در سال 1387.

4-اصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران .

5-اصل سی ام قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران .

6-اساس نامه  تشکیل سازمان نهضت سواد آموزی  (مصوب مجلس شورای اسلامی)

7-آیین نامه اجرایی  اساس نامه  تشکیل سازمان نهضت سواد آموزی .

8-مصوبه جلسه 595شورای عالی انقلاب فرهنگی موضوع بهره گیری از مشارکت دستگاه های اجرایی و نهاد های اجتماعی دولتی و غیر دولتی در راستای اهداف سواد آموزی در سال 1358.

9- سند تحول بنیادین آموزش و پرورش .

10-سیاست های کلی ایجاد  تحول در نظام آموزش و پرورش (ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری ) به سران قوا.

11-مصوبه 737 شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 1392.

12-برنامه ریشه کنی بی سوادی در جمهوری اسلامی ایران .

13- سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران افق 1404.                              

14-بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی .

15-آیین نامه شورای عالی پشتیبانی سواد آموزی کشور .

16-برنامه ششم توسعه کشور .

17-نقشه جامع علمی کشور .

18-آیین نامه  اجرایی مدارس مصوب شورای عالی آموزش و پرورش .

19-مصوبه مورخ1390/7/24هیات محترم وزیران .

20-مصوبه هشتصد و شصت و دومین جلسه شورای عالی آموزش و پرورش تاریخ 1391/3/23درخصوص چارچوب و کلیات برنامه درسی مرحله اول آموزش بزرگسالان (نهضت سواد آموزی ).

21-نامه مورخ 1398/10/5رهبر معظم انقلاب اسلامی به وزیر آموزش و پرورش و حاج آقاقرائتی.

22-نامه مورخ 1387/11/30 رهبر معظم انقلاب اسلامی به حاج آقا قرائتی .

گذری کوتاه بر اهم تاریخچه سواد آموزی در ایران

قبل از پیروزی انقلاب اسلامی امر آموزش عمومی و سواد آموزی بزرگسالان توسط سازمان های متعدد با عناوین مختلف از سال 1315 دنبال شد ،این سازمان ها عبارتند از:

1. سازمان تعلیمات اکابر 1320-1315
2. سازمان آموزش سالمندان 1335-1332
3. سازمان آموزش بزرگسالان 1343-1335
4. کمیته ملی پیکار جهانی با بی سوادی 1355-1343
5. سازمان جهاد ملی سواد اموزی 1357-1355                              

6. سازمان نهضت سواد آموزی 7 دیماه 1358 تاکنون

اهم کارنامه و کارکرد درخشان نهضت سواد آموزی :

1. کاهش قدر مطلق بی سوادی در گروه سنی 6 سال و بالاتر .
2. افزایش درصد با سوادی در گروه سنی 6 سال و بالاتر .
3. افزایش درصد با سوادی در گروه سنی 29-10سال .

4-   افزایش درصد با سوادی در گروه سنی 49-10سال.

5-علاوه بر آموزش بزرگسالان در طی سال های 78-66سالانه هزاران نفر کودک لازم التعلیم در پایه های مختلف ابتدایی به ویژه در مناطق روستایی و محروم تحت پوشش آموزش قرار گرفته اند.

6-تعیلم و تربیت و آموزش چهره های موفق سواد آموز با تداوم آموزش تا مراحل عالی تحصیلی وکسب مدارج علمی  .   

7-تقویت وحدت ملی ،انسجام فرهنگی و انضباط اجتماعی با تلاش برای ایران قوی .

8-خدمت به مناطق محروم ،عدالت گستری و فقر زدایی، از جامعه هدف و رسیدن به عدالت آموزشی .و بهره های برابر آموزشی.

9- تقویت مشارکت موثر و آگاهانه در مسایل اجتماعی ،فرهنگی ،سیاسی و اقتصادی و پیشرفت های همه جامعه  .

10- توجه به آموزش گروه های آسیب پذیر .

11-توسعه سواد در جامعه و افزایش میانیگن سطح تحصیلات بزرگسالان غیر محصل .

12-محافظت و مراقبت از محیط زیست و منابع طبیعی و تقویت مسئولیت اجتماعی و پاسخ گویی و اعتلای فرهنگ عمومی جامعه .

13-توسعه و ترویج بهداشت  و سلامت فردی و اجتماعی و خانوادگی و پیشگیری از بیماری ها .

14- ظهور و بروز استعدادها و قابلیت های بزرگسالان.

15-ترویج و گسترش فرهنگ اسلامی و زندگانی اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام و آشنایی با  روخوانی و روان خوانی قرآن کریم .

16 –تقویت و تثبیت و گسترش  زبان فارسی .

17-افزایش امید به زندگی و روحیه اعتماد به نفس و توانمند سازی جامعه مخاطب .

18-ایجاد فرصت دوم یادگیری برای همه اقشار مردم .

19-آموزش مهارت مدیریت اقتصاد و تنظیم دخل و خرج و حساب و کتاب هزینه های زندگی .

واما  ماموریت تارسیدن به سرمنزل مقصودوقله مطلوب ادامه دارد.....